Blog

CEZA MUHAKEMESİ KANUNU UYARINCA TUTUKLAMANIN ŞARTLARI

Ceza Muhakemesi Kanunu m. 100 ve devamında düzenlenen tutukluluk hükümleri uyarınca tutuklama kararı verilebilmesi için her şeyden önce isnat olunan suçun işlendiği yolunda kuvvetli suç şüphesinin bulunması gerekmektedir. Bunun yanı sıra Ceza Muhakemesi Kanunu’nda tutuklama kararı verilebilmesi için diğer birtakım koşulların da gerçekleşmiş olması aranmaktadır.

Bu bağlamda Ceza Muhakemesi Kanunu’nun 100. Maddesinin uygulama alanı bulabilmesi için en az 5 (beş) şartın aynı anda gerçekleşmiş olması gerekmektedir.[1] Buna göre;

·      Şüphelinin ve/veya sanığın huzurda bulunmaması,

·      CMK 109.maddesi uyarınca “Adli Kontrol Tedbirlerinden” birine karar verilememesi,

·      Atılı suçun işlendiği yönünde kuvvetli şüphesinin bulunması,

·      Tutuklama sebeplerinden birinin bulunması

·      İsnat edilen suç ve somut olguların birlikte değerlendirilmesi neticesinde tutuklama kararının oranlılık-ölçülülük ilkesine uygun olması halinde şüpheli ve/veya sanığın tutuklanmasına karar verilebilecektir.

Tutuklama kararı, istisnai olarak uygulanması gereken bir tedbir mahiyetinde olup yasanın amir hükmü, Anayasanın 19. ve 90. maddeleri ile Türkiye’nin taraf olduğu İnsan Hakları Avrupa Sözleşmesi’nin emredici maddeleri uyarınca ancak hakim kararıyla ve yukarıda sayılan koşulların birlikte oluşmuş olması şartıyla tesis edilebilecek nitelikte bir karardır. Tutuklama, kişi hürriyetini sınırlayan en önemli güvenlik tedbiri niteliğinde olup kişi özgürlüğüne getirmiş olduğu sınırlama nedeniyle çok sınırlı şekilde bir başka deyişle en son başvurulması gereken türden bir tedbirdir. En temel insan haklarından olan ve gerek T.C. Anayasası gerekse İnsan Hakları Avrupa Sözleşmesi’nin 6.maddesi tarafından teminat altına alınan “Adil Yargılanma Hakkı” çerçevesinde tutuklama kararını tesis eden Hakimlik bu kararı almaya sevk eden gerekçelerin açıkça ve somut deliller ile desteklenmek suretiyle gerekçeli kararında göstermekle yükümlüdür; aksi halde şüpheli ve/veya sanığın tazminat talep etme hakkı CMK 141. maddesinde hususi olarak düzenlenmektedir.